Η ζέστη δεν επηρεάζει μόνο τη σωματική υγεία αλλά μπορεί να έχει εξίσου σοβαρές επιπτώσεις σε καταστάσεις ψυχικής υγείας. Έρευνες έχουν δείξει ότι η αύξηση της θερμοκρασίας συνδέεται με αύξηση των αυτοκτονιών και της βίαιης συμπεριφοράς, καθώς και με επιδείνωση των διαταραχών διάθεσης και άγχους.
Μελέτες στην Αγγλία και την Ουαλία που διεξήχθησαν μεταξύ 1993 και 2003 αποκάλυψαν ότι, όταν οι θερμοκρασίες ήταν πάνω από 18°C, κάθε αύξηση της θερμοκρασίας κατά 1°C συσχετίστηκε με 3,8% αυξημένο κίνδυνο αυτοκτονίας σε ολόκληρο τον πληθυσμό.
Μεταξύ 1996 και 2013 στη Φινλανδία, κάθε αύξηση της θερμοκρασίας κατά 1°C αντιστοιχούσε σε αύξηση 1,7% στα βίαια εγκλήματα σε ολόκληρη τη χώρα. Υπολογίζεται μάλιστα ότι θα μπορούσαν να συμβούν 1,2 εκατομμύρια περισσότερες επιθέσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες μεταξύ 2010 και 2099 από ό,τι χωρίς την κλιματική αλλαγή.
Η συσχέτιση μεταξύ υψηλών θερμοκρασιών και ψυχικής υγείας είναι ένας ενεργός τομέας έρευνας. Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι ορισμένες συνέπειες για την υγεία της αυξημένης θερμότητας, όπως ο διαταραγμένος ύπνος και τα επίπεδα σεροτονίνης -μιας ορμόνης κρίσιμης για την προσαρμογή των συναισθημάτων και των συμπεριφορών μας- μπορεί να παίζουν ρόλο στην εμφάνιση παθήσεων ψυχικής υγείας. Η στέρηση ύπνου εμφανίζεται συχνά κατά τη διάρκεια ενός καύσωνα, στη συνέχεια μπορεί να οδηγήσει σε απογοήτευση, ευερεθιστότητα, παρορμητικές συμπεριφορές ή ακόμη και βία.
Οι ακραίες θερμοκρασίες, όπως αυτές που παρατηρούνται κατά τη διάρκεια των καύσωνα, έχουν επίσης βρεθεί ότι σχετίζονται με ορισμένες μορφές άνοιας και διαταραγμένες καταστάσεις ψυχικής υγείας, ειδικά για όσους βρίσκονται ήδη σε ευάλωτες καταστάσεις όπως οι ψυχιατρικοί ασθενείς.
Τα χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης συνδέονται επίσης με την κατάθλιψη, το άγχος, την παρορμητικότητα, την επιθετικότητα και την εμφάνιση βίαιων περιστατικών.
Στο μέλλον, οι καύσωνες θα είναι θερμότεροι και θα διαρκέσουν περισσότερο. Τα ρεκόρ θερμοκρασίας είναι πιθανό να καταρρίπτονται όλο και πιο συχνά καθώς ο κόσμος συνεχίζει να θερμαίνεται. Στη βορειοδυτική Ασία, για παράδειγμα, οι θερμοκρασίες θα μπορούσαν να αυξηθούν κατά 8,4°C έως το 2100.