Η ηπατίτιδα είναι μια φλεγμονή του ήπατος, η οποία μπορεί να οφείλεται σε διάφορες αιτίες, όπως ιογενείς λοιμώξεις, τοξικές ουσίες (όπως αλκοόλ και φάρμακα) ή αυτοάνοσα νοσήματα. Ανάλογα με την αιτία της, η ηπατίτιδα μπορεί να είναι οξεία, δηλαδή να διαρκεί λίγες εβδομάδες, ή χρόνια, που μπορεί να παραμείνει ενεργή για μήνες ή χρόνια και να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές, όπως κίρρωση και καρκίνο του ήπατος.
Οι κυριότεροι τύποι ηπατίτιδας
Υπάρχουν διάφοροι τύποι ηπατίτιδας, με πιο κοινούς τους ιογενείς τύπους, οι οποίοι ονομάζονται με γράμματα: ηπατίτιδα Α, Β, C, D και E. Κάθε τύπος έχει διαφορετικούς μηχανισμούς μετάδοσης, συμπτώματα και επιπλοκές:
- Ηπατίτιδα Α (HAV): Μεταδίδεται μέσω μολυσμένου νερού ή τροφής και εμφανίζεται κυρίως σε χώρες με χαμηλά επίπεδα υγιεινής. Είναι οξεία και δεν γίνεται χρόνια. Το εμβόλιο κατά της ηπατίτιδας Α προστατεύει αποτελεσματικά.
- Ηπατίτιδα Β (HBV): Μεταδίδεται μέσω αίματος ή σωματικών υγρών (όπως κατά τη σεξουαλική επαφή, από μολυσμένες βελόνες ή από τη μητέρα στο παιδί κατά τη γέννηση). Μπορεί να εξελιχθεί σε χρόνια μορφή και να προκαλέσει σοβαρές ηπατικές επιπλοκές, όπως κίρρωση ή καρκίνο του ήπατος. Το εμβόλιο για την ηπατίτιδα Β είναι διαθέσιμο και συνιστάται για τον γενικό πληθυσμό.
- Ηπατίτιδα C (HCV): Μεταδίδεται κυρίως μέσω αίματος και συχνά δεν παρουσιάζει συμπτώματα στα αρχικά στάδια. Σχεδόν το 75%-85% των ασθενών με οξεία ηπατίτιδα C θα εξελιχθούν σε χρόνια μορφή. Η χρόνια ηπατίτιδα C μπορεί να προκαλέσει σοβαρές ηπατικές βλάβες, αλλά υπάρχουν διαθέσιμες θεραπείες που μπορούν να θεραπεύσουν πλήρως τον ιό.
- Ηπατίτιδα D (HDV): Εμφανίζεται μόνο σε άτομα που έχουν ήδη προσβληθεί από ηπατίτιδα Β, καθώς απαιτεί την παρουσία του ιού της ηπατίτιδας Β για να αναπτυχθεί. Η μόλυνση με ηπατίτιδα D μπορεί να επιδεινώσει τη νόσο και να αυξήσει τον κίνδυνο για επιπλοκές.
- Ηπατίτιδα Ε (HEV): Παρόμοια με την ηπατίτιδα Α, μεταδίδεται κυρίως μέσω μολυσμένου νερού και είναι συχνή σε χώρες με χαμηλό βιοτικό επίπεδο. Συνήθως προκαλεί οξεία μορφή της νόσου και δεν γίνεται χρόνια, αν και μπορεί να είναι επικίνδυνη για εγκύους.
Συμπτώματα της ηπατίτιδας
Τα συμπτώματα της ηπατίτιδας μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με τον τύπο του ιού και την πορεία της λοίμωξης (οξεία ή χρόνια). Ωστόσο, τα κοινά συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Κόπωση
- Ναυτία και έμετο
- Απώλεια όρεξης
- Κοιλιακό πόνο, κυρίως στη δεξιά πλευρά
- Σκούρο χρώμα των ούρων
- Ανοιχτό χρώμα των κοπράνων
- Ίκτερο (κιτρίνισμα του δέρματος και των ματιών)
Στην περίπτωση της χρόνιας ηπατίτιδας, τα συμπτώματα μπορεί να είναι πιο ήπια ή ακόμη και ανύπαρκτα για χρόνια, με την ασθένεια να ανιχνεύεται τυχαία κατά τη διάρκεια αιματολογικών εξετάσεων.
Θεραπεία
Η θεραπεία της ηπατίτιδας εξαρτάται από τον τύπο και το στάδιο της λοίμωξης. Για την οξεία ηπατίτιδα Α και Ε, συνήθως δεν απαιτείται ειδική θεραπεία, καθώς το ανοσοποιητικό σύστημα καταπολεμά τον ιό. Για την ηπατίτιδα Β, C και D, ωστόσο, οι διαθέσιμες θεραπείες περιλαμβάνουν αντιιικά φάρμακα που βοηθούν στον έλεγχο του ιού και στην πρόληψη των επιπλοκών.
- Ηπατίτιδα Α & Ε: Συνήθως αυτοπεριοριζόμενη, οι ασθενείς αναρρώνουν χωρίς φαρμακευτική αγωγή. Συνιστάται ξεκούραση, επαρκής ενυδάτωση και υγιεινή διατροφή.
- Ηπατίτιδα Β: Χρόνια μορφή μπορεί να αντιμετωπιστεί με αντιιικά φάρμακα, όπως η τενοφοβίρη και η εντεκαβίρη, τα οποία ελέγχουν την εξάπλωση του ιού και μειώνουν τον κίνδυνο ηπατικών βλαβών.
- Ηπατίτιδα C: Νέες θεραπείες με άμεσης δράσης αντιιικά φάρμακα (DAAs) έχουν υψηλή αποτελεσματικότητα, με ποσοστά ίασης που φτάνουν το 95%. Τα φάρμακα αυτά μπορούν να θεραπεύσουν πλήρως την ηπατίτιδα C.
- Ηπατίτιδα D: Θεραπεία με ιντερφερόνη μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο της λοίμωξης, αλλά είναι λιγότερο αποτελεσματική σε σχέση με άλλους τύπους ηπατίτιδας.
Πρόληψη
Η πρόληψη της ηπατίτιδας μπορεί να επιτευχθεί με τη χρήση εμβολίων (για την ηπατίτιδα Α και Β), την καλή προσωπική υγιεινή, την αποφυγή μολυσμένων τροφίμων και νερού, τη χρήση προφυλάξεων κατά τη σεξουαλική επαφή, και την αποφυγή κοινής χρήσης βελόνων.
Συμπέρασμα
Η ηπατίτιδα είναι μια σοβαρή νόσος που μπορεί να έχει επιπλοκές για την υγεία, αλλά με την κατάλληλη πρόληψη, διάγνωση και θεραπεία, οι περισσότεροι ασθενείς μπορούν να ζήσουν υγιείς και να αποφύγουν τις σοβαρές επιπλοκές. Η έγκαιρη ενημέρωση και η πρόσβαση σε ιατρική φροντίδα είναι ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση της ηπατίτιδας.