Απομόνωση και περιορισμοί, συνοδεία διαρκούς στρες και φόβου.
Στα δύο χρόνια που διαρκεί η πανδημία της COVID-19, το ψυχικό φορτίο δείχνει εξίσου βαρύ με το ιικό.
Για ορισμένους, δε, είναι ίσως και περισσότερο, καθώς οι πρωτόγνωρες καταστάσεις που βιώνουμε εντείνουν προϋπάρχοντα προβλήματα, σε προσωπικό επίπεδο ή και στο σπίτι.
Για τον πρώτο χρόνο της υγειονομικής κρίσης, τα στοιχεία στην Ιταλία δείχνουν αύξηση 446% στην κατανάλωση αλκοόλ.
Στην ηλικιακή ομάδα των 18-24 ετών, το ποσοστό άγγιξε το 209%.
Όμως ο «πήχης» κατεβαίνει ολοένα και πιο επικίνδυνα.
Από τις 48.000 δηλητηριάσεις από αλκοόλ που καταγράφηκαν πέρσι στα τμήματα επειγόντων στα ιταλικά νοσοκομεία, το 17% αφορούσε παιδιά κάτω των 14 ετών.
Εν μέσω του πρώτου lockdown, τα στοιχεία από την διαδικτυακή πύλη Idealo δείχνουν αύξηση 110% στις διαδικτυακές παραγγελίες αλκοολούχων ποτών, με την κατανάλωση να διπλασιάζεται στην Ιταλία, ειδικά μεταξύ των νέων.
Μέσω των social media, έγιναν δημοφιλείς οι happy hours με εικονικές συναθροίσεις, virtual τσουγκρίσματα ποτηριών και κατανάλωση αλκοόλ κατά μόνας.
Αντίστοιχα αυξήθηκε και ο αριθμός τηλεφωνημάτων σε τοπικές υπηρεσίες από γονείς, που ανέφεραν ότι εντόπισαν μεθυσμένα τα παιδιά τους.
Μετά την άρση των περιοριστικών μέτρων, το φαινόμενο συνεχίζεται με κατανάλωση αλκοόλ σε δρόμους και σε πλατείες, καθώς και σε μπαρ, όπου σφηνάκια και κοκτέιλ πωλούνται σε δελεαστικά χαμηλές τιμές.
Διογκούμενο πρόβλημα
Μόνο μέσα στους πρώτους έξι μήνες του 2021, 2.727 μεθυσμένοι ανήλικοι κατέληξαν για έλεγχο στην αστυνομία.
Οι καταγραφές των τελευταίων μηνών δείχνουν ιδιαίτερα αυξημένη κατανάλωση μπύρας, κρασιού και άλλων αλκοολούχων ποτών από εφήβους τα Σαββατοκύριακα.
Τώρα, αναμένεται να εκτιναχθεί κατά την εορταστική περίοδο: την πρώτη χωρίς lockdown από τις αρχές της πανδημίας.
Ενώπιον του διογκούμενου προβλήματος, το Σώμα των Καραμπινιέρων έχει αφιερώσει ειδικό τμήμα στην ιστοσελίδα του με συμβουλές και οδηγίες προς τους γονείς.
«Δώστε μεγάλη προσοχή, όταν τα παιδιά επιστρέφουν από βραδιές με φίλους», αναφέρουν, εφιστώντας την προσοχή σε ενδείξεις υπερκατανάλωσης αλκοόλ, όπως υπνηλία, αργά αντανακλαστικά, μπερδεμένη ομιλία, αίσθηση ευφορίας ή εκδήλωση επιθετικότητας, στενές ή πολύ διεσταλμένες κόρες του ματιού.
Σε περίπτωση που ένας ανήλικος εντοπιστεί επανειλημμένα από τις αστυνομικές αρχές σε μέθη, ο νόμος προβλέπει παραπομπή της υπόθεσης στο Δικαστήριο Ανηλίκων και έλεγχο γονικής ευθύνης.
Έτερος τομέας στον οποίο εστιάζουν οι αρχές είναι η -καταφανώς παράνομη- πώληση αλκοολούχων ποτών σε ανηλίκους.
Όσοι επιχειρηματίες εντοπίζονται να παραβιάζουν τον νόμο, αντιμετωπίζουν βαριές κυρώσεις, ακόμη και κλείσιμο της επιχείρησης.
Ακόμη πιο αυστηρό είναι, φυσικά, το νομικό πλαίσιο σε περίπτωση θανάτου ανήλικου από υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.
Μια χαμένη γενιά;
Υπολογίζεται ότι ο μέσος όρος ηλικίας για την πρώτη κατανάλωση αλκοόλ στην Ιταλία έχει πλέον πέσει στα μόλις 12 έτη.
Σήμερα, πολλοί μιλούν για μία δυνητικά «χαμένη γενιά» στη χώρα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Εθνικού Παρατηρητηρίου Αλκοόλ του Ανώτατου Ινστιτούτου Υγείας (ISS), οι έφηβοι που έχουν διαγνωστεί με αλκοολισμό και έχουν στην παρούσα φάση απευθυνθεί προς στήριξη σε αρμόδιες υπηρεσίες ξεπερνούν σε αριθμό τους 6.000.
Αποτελούν μάλιστα περίπου το 10% των καταγεγραμμένων αλκοολικών συνολικά στην Ιταλία.
Θεωρείται ωστόσο ότι ο πραγματικός αριθμός είναι σαφώς μεγαλύτερος.
Κατά τον καθηγητή Εμανουέλε Σκαφάτ, διευθυντή του Παρατηρητηρίου, υπολογίζεται ότι οι ανήλικοι που κάνουν σήμερα κατάχρηση αλκοόλ κυμαίνονται μεταξύ 600-700 χιλιάδων.
Εάν, δε, προστεθεί σε αυτούς και η ηλικιακή ομάδα 18-14 ετών, το σύνολο αυτής της κατηγορίας εκτιμάται ότι φτάνει το ένα εκατομμύριο άτομα.
Στο μεσοδιάστημα, οι νέοι «δεν έχουν την ικανότητα να μεταβολίζουν το αλκοόλ όπως οι ενήλικες», επισημαίνει στην εφημερίδα La Repubblica o Ιταλός αξιωματούχος.
Ειδικά στις ηλικίες μεταξύ 12 και 21 ετών -όταν ο εγκέφαλος ωριμάζει- προκαλεί ακόμη μεγαλύτερη ζημιά, υπογραμμίζει.
Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ από άτομα αυτών των ηλικιακών ομάδων και για διάστημα τουλάχιστον δύο μηνών επηρεάζει τις εγκεφαλικές περιοχές της μνήμης.
Μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια μεταξύ 10-20% της γνωστικής ικανότητας, ακόμη και μετά την ενηλικίωση.
Στα κορίτσια, τα προβλήματα ενδέχεται να είναι πιο οξυμένα.
Λόγω του ότι έχουν συνήθως λιγότερο σωματικό βάρος και μάζα, μπορεί να μεταβολίζουν το αλκοόλ σε ακόμη πιο χαμηλά επίπεδα.
Με την κατάχρηση οινοπνευματωδών ποτών, εν τω μεταξύ, αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του μαστού.
«Πρέπει να καταστήσουμε σαφές στα παιδιά ότι το ποτό καταστρέφει μέρος των ικανοτήτων τους. Ότι το εφηβικό hangover μπορεί να τα επηρεάσει ακόμη και κατά την ενήλικη ζωή τους», τονίζει ο καθηγητής Σκαφάτο.
«Πρέπει όμως να δώσουμε μεγαλύτερη προσοχή και στα μηνύματα που δίνουμε εμείς οι ενήλικες», προσθέτει.
«Δεν είναι τυχαίο ότι ακόμη και τα μπουκάλια με αλκοολούχα ποτά, που αρέσουν περισσότερο στους εφήβους, είναι πάντα πολύχρωμα και όμορφα».
«Αντιμετωπίζουμε επίσης άνιση κατανομή πόρων», υπογραμμίζει.
«Διατίθεται μόνο ένα εκατομμύριο ευρώ για την πρόληψη, έναντι 500 εκατομμυρίων που επενδύονται κάθε χρόνο στη διαφήμιση αλκοόλ».
«Υπό αυτούς τους όρους, η νίκη φαντάζει αδύνατη».